فرزندپروری، سازگاری و انواع آن

امروزه محققان در خصوص سبک­های فرزندپروری والدین و تأثیراتی که هر یک بر رشد کودکان دارند، به بحث و بررسی پرداخته و الگوهای متفاوتی را ارائه داده اند. عمده­ی مطالعات و مدل­های ارائه شده در این حوزه، بر دو بعد، پذیرش-پاسخ گویی^[۱] و درخواست-کنترل^[۲] تأکید دارند (دارلینگ^[۳] و اشتاین برگ^[۴]، ۱۹۹۳؛ مک کوبی^[۵] و مارتین^[۶]، ۱۹۸۳). بعد اوّل فرزندپروری (پذیرش- پاسخ گویی)، نشان دهنده­ی والدینی است که حمایت کننده بوده و به نیازهای فرزندانشان حساس هستند، تمایل دارند به کودکان خود محبت کنند و آن­ها را تحسین نمایند. والدین پذیرا و پاسخگو، با  عاطفه هستند ، اغلب با مهربانی ، تحسین و تشویق با فرزندانشان برخورد می کنند؛ آن­ها همچنین، موقعی که، کودک رفتار ناشایستی انجام می­دهد فوراّ او را تنبیه نمی­کنند. والدینی که کمتر پذیرا و پاسخگو هستند، از فرزندان خود ایراد می­گیرند، آن­ها را تحقیر و تنبیه می­کنند و به آن­ها توجهی نمی­نمایند (سیگلمن، ۱۹۹۹).

بعد درخواست- کنترل، بر کنترل والدین بر تصمیمات فرزندان اشاره دارد. والدین کنترل کننده و درخواست کننده یک سری قوانین را برای کودکان قرار می­دهند و از آن­ها انتظار دارند که از قوانین پیروی نمایند. آن­ها رفتار فرزندان را مشاهده و نظارت می­کنند تا مطمئن شوند که، مقررات توسط فرزندان اجرا می­شود. والدینی که کمتر سخت گیر و کنترل کننده هستند، درخواست­های کمی از فرزندان دارند، و به آن­ها اجازه می­دهند که استقلال و خودمختاری بیشتری در محیط اطرافشان داشته باشند. با توجه به این دو بعد، چهار سبک فرزندپروری عبارتند از: مقتدر^[۷]، مستبد^[۸] (سلطه جو)، سهل گیر^[۹] و غفلت­گرا^[۱۰] (دارلینگ و اشتاین برگ، ۱۹۹۳، مک کوبی و مارتین، ۱۹۸۳).

والدین مقتدر از انتظارات بالا و خودکنترلی فرزندانشان برخوردار بوده و سطوح بالایی از حساسیت، تعامل هیجانی و درگیری را از خود نشان می دهند. این والدین انعطاف پذیر و درخواست کننده هستند، عقاید و نظرات فرزندانشان را در نظر می­گیرند ولی محدودیت­هایی  اعمال می­کنند. نوجوانان را در تصمیم گیری­های خانواده دخالت می­دهند و برای فرزندان خود احترام قائل هستند. والدین مستبد، دارای درخواست- کنترل بالا و پذیرش- پاسخ گویی پایین هستند. والدین قوانین زیادی را برای کودک وضع می­کنند، و انتظار دارند که آن­ها کاملا از قوانین اطاعت کنند، به ندرت به فرزندان خود در مورد قوانین توضیح می­دهند و اغلب از روش­های منفی، مانند تنبیه فیزیکی برای مطیع کردن کودکان استفاده می­کنند. در برخورد با نیازهای رشدی فرزندانشان حساسیتی نشان نمی­دهند و پشتیبانی عاطفی کمی را نسبت به آنان اعمال می کنند. در شیوه­ی سهل گیر، پذیرش- پاسخ گویی بالا ولی درخواست گری و کنترل پایین است. این والدین، کودکان خود را تشویق می­کنند که تکانه­های خود را ابراز کنند، و به ندرت بر رفتار آن­ها کنترل دارند، به همین دلیل در رفتار فرزندان این شیوه­ی فرزندپروری، بی نظمی زیادی، مشاهده می­شود (سیگلمن، ۱۹۹۹). در فرزندپروری بی توجه، این گروه، هم بعد کنترل- درخواست گری و هم پذیرش- پاسخ گویی پایین است. والدین، خیلی درگیر تربیت کودکان نیستند، به نظر می­رسد که نگران آن­ها هم نمی­باشند. این والدین آنقدر در مشکلات خود غرق هستند که نمی­توانند، انرژی کافی را برای تعیین و اجرای قوانین بگذارند ( مک کوبی و مارتین، ۱۹۸۳).

دانلود پرسشنامه  پرسشنامه  پرسشنامه روانشناسی سایت پرسشنامه

پیشینه   پیشینه تحقیق     پیشینه پایان نامه   پیشینه و مبانی نظری    دانلود پیشینه   سایت پیشینه